ÖZET

Bu araştırma, diyabetli bireylerde mobil diyabetik ayak kişisel bakım sisteminin (m-DAKBAS) etkinliğinin değerlendirilmesi amacıyla deneysel olarak planlanmıştır.

Diyabetik ayak, diyabetli bireylerin alt ekstremitelerinde, nörolojik bozukluklar ve çeşitli derecede periferal arter hastalığı ile ilişkili, derin doku ülseri, enfeksiyon varlığı olarak tanımlanmaktadır. Diyabetik ayak sıklıkla sosyoekonomik koşullar, ayakkabı türü ve ayak bakım standartlarındaki farklılıklar nedeniyle meydana gelmektedir. Diyabetik ayak, tedavi ve bakım süreci açısından, bireyi ve toplumları, sosyal, psikolojik ve ekonomik olarak etkileyen önemli ve önlenebilir bir sağlık sorunudur. Bu nedenle diyabetli bireylerde önlemeye ilişkin bilgi, tutum ve davranış geliştirilmesi önemlidir. Literatürde diyabetik ayağın önlenmesinde ve yönetiminde çeşitli yöntemlerin kullanıldığı belirtilmektedir. Ayrıca diyabet yönetiminde mobil sağlık teknolojilerinin kullanımı giderek artmaktadır. Literatürde internet ve mobil uygulamaların, diyabette Üz bakım aktiviteleri ve glisemik kontrolün yönetimine ilişkin bilgi, davranış ve öz-etkililik gelişimi ve diyabetin önlenmesi üzerine etkilerini gösteren çalışmalar bulunmaktadır. Mobil uygulamaların hedefleri arasında; tıbbi hataların azaltılması, zamanın etkili kullanımı, daha iyi bir klinik iş akışı, daha fazla güven ve maliyetlerin düzenlenmesi gibi kaliteli sağlık hizmeti sunma bulunmaktadır. Mobil sağlık teknolojisi alanında Türkiye daha çok tüketici konumunda olup, özellikle Türkçe mobil uygulama eksiği söz konusudur. Özet olarak diyabetik ayak yönetiminde bilişim teknolojisinin kullanımına yönelik çalışmalar sınırlı sayıdadır. Yapılacak olan bu çalışma ile diyabetli bireylerin diyabete ayak bakımına ilişkin bilgi ve öz etkililik düzeylerini arttırarak davranış değişikliği oluşturulması, diyabetik ayağın erken tanılanması ve mobil sağlık teknolojileri alanına Türkçe uygulama kazandırılması amaçlanmaktadır.

Deneysel (ön test son test kontrol gruplu model) olarak yapılması planlanan çalışmanın evrenini son bir yıl içerisinde Gaziantep Şahinbey Araştırma Uygulama Hastanesi diyabet polikliniğine başvuran diyabetli bireyler oluşturacaktır, Yapılan güç analizi sonucunda örnekleme araştırma kriterlerine uyan 45 vaka ve 45 kontrol grubu alınacak olup, deney/kontrol grubuna alınacak olan diyabetli bireyler seçilirken randomizasyon listesi kullanılacaktır. Araştırma, mobil uygulamanın oluşturularak pilot uygulamanın yapılması ve vaka – kontrol gruplan üzerinde mobil uygulamanın denenmesi olmak üzere iki aşamadan oluşmaktadır.

Mobil uygulamanın etkinliğinin değerlendirilmesinde; Hastalara ilişkin Tanıtıcı Bilgiler Formu, Diyabetik Ayak Bilgi Formu (DAB), Ayak Bakımı Davranış Ölçeği (ABDÖ), Diyabetik Ayak Bakımı Öz-etkililik Ölçeği (DABÖÖ), m-DAKBAS Değerlendirme Formu kullanılacaktır. Verilerin değerlendirilmesinde uygun istatistiksel analizlerden yararlanılacaktır.

Anahtar Sözcükler

Diyabetik ayak, mobil uygulama, ayak bakımı