ÖZET

Doğum eylemi, kadınlar için fiziksel ve duygusal etkileri olan önemli bir deneyimidir. Kadınların doğum deneyimini doğum korkusu olumsuz yönde etkilemektedir. Doğum korkusunun temel nedenleri arasında bilgi eksikliği, doğum ağrısı, olumsuz deneyimler ve sosyal öğrenmeler yer almaktadır. Doğum korkusunun yüksek olması kadınların doğum ağrısının daha fazla hizmetlerine neden olmaktadır. Doğum korkusu ve ağrısı kadınların doğum eyleminden memnuniyetini azaltmakta ve doğumu olumsuz bir deneyim olarak algılamalarına neden olmaktadır. Ayrıca doğum korkusu müdahaleli ve sezaryen doğum oranını da artırmaktadır. Doğum korkusu ve doğum ağrısının azalması, kadınların doğum eyleminden memnuniyetini arttırmaktadır. Doğum sürecindeki kadınlar doğum deneyimini olumlu bir şekilde yaşamak istemektedirler. Doğum eyleminde kadının olumlu bir doğum deneyimi yaşamasında hemşire bakımı önemli bir yere sahiptir. Doğum eyleminde hemşirelik bakımı, teknik ve klinik beceriler ve destekleyici bakım olmak üzere iki grupta toplanmaktadır. Teknik ve klinik beceri olarak isimlendirilen bakım anne ve bebeği monitörize etmek, ilaç tedavisi ve perine temizliği gibi bakımları içermektedir. Destekleyici bakım ise duygusal ve fiziksel rahatlığı sağlama, savunuculuk, bilgi verme gibi bakımları içermektedir. Duygusal destek gebelere güvenlik, rahatlık, önemsenme ve kontrol hissi yaratmaktır. Gebeye kendini ifade etmesine olanak sağlanmasıdır. Bilgilendirme/eğitim desteği kadının doğum eylemi surecini anlamasını ve baş etme ile ilgili bilgi edinmesini sağlamaktadır. Örneğin Solunum ve ıkınma tekniklerinin öğretilmesi gibi. Fiziksel destek gebenin ağrı ile baş etmesinde rahatlatıcı masaj, sıcak soğuk uygulama vb bakım girişimlerinin uygulanmasıdır, Savunuculuk kadını koruma, gereksinimlerini dikkate alma, sağlığı ile ilgili karar vermesine yardım etme ve destek olmayı içermektedir.

Doğum eyleminde kadının ihtiyacı olan destek hemşire/ebenin rolleri ile karşılanabilecek durumdayken, klinik uygulamalarda bunun pek de sağlanamadığı görülmektedir, Ayrıca yapılan literatür taramasında ülkemizde doğum eylemindeki hemşirelik bakımına ilişkin çalışmalar incelendiğinde destekleyici bakımla ilgili az sayıda çalışmaya ulaşılmıştır, Yapılan çalışmalar doğum sonu dönemde kadınların doğum eyleminde hemşirelerin desteklerine ilişkin görüş sorgulama ve doğumda hemşire desteğinin algılanmasına yönelik bir ölçek geliştirme çalışması olduğu belirlenmiştir. Bu nedenle doğum eyleminde hemşire desteğinin etkilerinin ortaya konulacağı deneysel çalışmalara gereksinim duyulmaktadır. Çünkü doğum eyleminde hemşire desteğinin etkilerinin anlaşılması için yapılacak araştırmaların kanıta dayalı olarak sunulması desteğin uygulamada daha fazla uygulanır hale gelmesine neden olacağı düşünülmektedir. Yapılan araştırmalar sonucunda doğum eyleminde hemşire desteğinin doğum ağrısı, korkusu ve algısına etkisini değerlendiren bir araştırmaya rastlanamaması nedeni ile bilimsel literatüre katkı sağlayacağı düşünülerek bu araştırma planlanmıştır. Araştırmanın amacı doğum eyleminde gebelere hemşire tarafından uygulanan destekleyici bakımın doğum ağrısı, korku ve algılarına etkisini belirleyebilmektir. İki aşamada gerçekleşecek randomize kontrollü deneysel tipte planlanan çalışma 15111201615.062017 tarihleri arasında uygulanacaktır. Araştırmanın örneklemi için yapılan güç analizi sonrasında %95 güven aralığı ve 0+05 hata payı ile örneklem büyüklüğü deney grubu n—50 ve kontrol grubu n—50 olmak üzere toplamda N— 100 vaka olarak hesaplanmıştır. Deney ve kontrol grupları randomizasyonla belirlenecektir. Araştırma aşamaları: Araştırma iki aşamalı olarak yülütülecektir. Birinci aşamada Deney grubuna (DG) yapılacak uygulamalar

Çalışmanın başında araştırma kriterlerine uyan gebeler ile tanışılarak gebe tanılama formu doldurulacaktır. Daha sonra doğum eyleminin birinci evresinde latent fazda; sırasıyla aşağıda yazılı olan uygulamalar yapılacak:

  1. Gebelerin yaşam bulguları (sistolik, diyastolik kan basıncı, nabız ve solunum) ölçülecek,
  2. Gebelerin servikal açıklık, kontraksiyonların şiddeti, sıklığı ve süresi gebe dosyasından alınıp kaydedilecek.
  3. Tanıtıcı Bilgi Formu, Wijma Doğum Beklentisi/Deneyimi ölçeği (W-DEQ) A versiyonu doldurulacak
  4. Önce Görsel Kıyaslama Ölçeği (GKÖ) ile daha sonra Painmatcher- Ağrı Ölçer Cihazı (AÖC) ile gebenin o andaki ağrı ölçümü yapılacak.
  5. Hemşirelik desteği Latent fazda duygusal, fiziksel, bilgilendirme, savunuculuk biçiminde destek olunacaktır. Aktif fazda ise latent fazdaki destek şekillerde ilaveten ağrı ile baş etmeleri için gebelere sakral masaj yapılarak fiziksel rahatlatıcı bakını desteği uygulanacaktır Araştırmacı tarafından fiziksel destek olarak Sakral bölgeye aktif faz da saatte 30 dakika masaj uygulanacaktır. Masaj uygulaması, ilk olarak doğumun aktif fazında (servikal dilatasyon 4-7 om) kontraksiyon arasında yapılmaya başlanacaktır.
  6. Masaj uygulaması bittikten ve en az bir kontraksiyon geçtikten sonra kontraksiyon arasında ağrı düzeyi ikinci kez (GKÖ ve AÖC ile) ölçülecektir.
  7. Yeniden yaşam bulguları (sistolik, diyastolik kan basıncı, nabız ve solunum) ölçülüp kaydedilecektir.
  8. Doğum sırasında Doğum İzlem Formu doldurulacaktır

Kontrol grubu (KG)

Çalışmanın başında araştırma kriterlerine uyan gebeler ile tanışılarak gebe tanılama formu doldurulacaktır. Daha sonra doğum eyleminin birinci evresinde latent fazda; sırasıyla aşağıda yazılı olan uygulamalar yapılacak:

  1. Gebelerin yaşam bulguları (sistolik, diyastolik kan basıncı, nabız ve solunumu) ölçülecek.
  2. Gebelerin servikal açıklık, kontraksiyonların şiddeti, sıklığı ve suresi gebe dosyasından alınıp kaydedilecek. Tanıtıcı Bilgi Formu, Wijma Doğum Beklentisi/Deneyimi Ölçeği (W-DEQ) A versiyonu doldurulacak
  3. Önce GKÖ ile daha sonra AÖC ile gebenin o andaki ağrı ölçümü yapılacak.
  4. KG gebelere hastane prosedürü dışında hiçbir destekleyici uygulama yapılmayacak olup rutin hemşirelik bakımı alacaklardır,
  5. Aktif fazda kontraksiyon arasında GKÖ, daha sonra AÖC ile ağrı ölçümleri yapılacak.
  6. Yeniden yaşam bulguları (sistolik, diyastolik kan basıncı, nabız ve solunum) ölçülüp kaydedilecek
  7. Doğum sırasında Doğum İzlem Formu doldurulacaktır İkinci aşama

Doğum sonu 24 saat içinde annelere

  1. Doğum sonu 1. Gün değerlendirme formu,
  2. Annenin Doğumu Algılaması Ölçeği,
  3. Wijma Doğum Beklentisi/Deneyimi Ölçeği (W-DEQ) B ve
  4. Doğumda Verilen Destekleyici Bakıma ilişkin Kadının Algıları Ölçeği doldurtulacaktır

Yeterli sayıya ulaştıktan sonra veriler SPSS paket programına girilecek normal dağılım özelliği gösterip göstermeme durumuna bağlı olarak uygun istatistiksel yöntemler kullanılarak değerlendirilecektir. Doğum eyleminde gebelere uygulanan hemşirelik desteğinin doğum ağrısı, korkusu ve algılarım kontrol gurubu ile karşılaştırmalı, doğum eyleminde ve doğum sonu dönemde değerlendiren bir araştırma olması nedeni ile hemşirelik literatürüne ve doğumda gebeye desteğe yönelik yapılacak uygulamalarda rehber oluşturacağı düşünülmektedir.

Anahtar Sözcükler Doğum ağrısı doğum korkusu, doğum algısı, destekleyici bakım