ÖZET
Giriş: Kanser hastalarına bakım verenler radyoterapi sürecinde çok yönlü sorumluluklar üstlenirler. Bu nedenle kanser sürecinde, bakım verenlerin yaşadıkları sorunların yönetimi önemlidir.
Yöntem: Bu araştırma, radyoterapi uygulanan kanser hastalarının bakım vericilerine özgü
geliştirilen mobil destekli güçlendirme programının etkinliğinin değerlendirilmek amacıyla
randomize kontrollü çalışma olarak yapılmıştır. Araştırma Eylül 2019 – Mayıs 2020 tarihleri
arasında Ankara Onkoloji Eğitim ve Araştırma Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim dalında radyoterapi alan kanser hastalarına bakım veren 74 birey ile yürütülmüştür. Mobil destekli güçlendirme programı radyoterapi süreci, radyoterapi sürecinde bakım verenlerin yaşadığı sorunlarla başetme, video, etkinlikler ve soru cevap modüllerinden oluşmaktadır. Araştırma verileri radyoterapinin 1. ve 21. gününde toplanmıştır. Araştırmada verileri, tanıtıcı özellikler bilgi formu, distres termometresi, aile yaşam kalitesi ölçeği ve başa çıkma tutumlarını değerlendirme ölçeği kullanılarak toplanmıştır.
Bulgular: Son ölçümde distres puan ortalamaları açısından güçlendirme grubu ve kontrol grubu arasındaki farkın istatistiksel olarak anlamlı bulunduğu saptanmıştır (p<0.001). Son ölçümde güçlendirme grubunun distres puanları anlamlı derecede daha düşük bulunmuştur. Güçlendirme ve kontrol grubu arasında başa çıkma tutumları ortalama puanları arasında anlamlı fark olmadığı saptanmıştır. Fiziksel sağlık durumu, tanıya yaklaşım durumu, destek ve ekonomik etkilenme durumu ve toplam yaşam kalitesi ölçeği puan ortalamaları son izlemde gruplar arasında anlamlı farklılık göstermiştir. Güçlendirme grubundaki bakım verenlerin yaşam kalitesi ortalama puanlarının daha yüksek olduğu saptanmıştır.
Sonuç: Mobil destekli güçlendirme programının bakım vericiler üzerine etkisinin değerlendirildiği çalışma sonucunda, kanser sürecinde bakım verenlerin desteklendiği çalışmaların artırılması önerilmektedir.
Anahtar kelimeler: bakım veren, güçlendirme, mobil uygulama, radyoterapi